چه جملاتی را برای شروع سخنرانی خود یا برای آغاز متن مقاله و جستارهایتان بهکار میگیرید؟
آیا بلافاصله به سراغ اصل مطلب میروید یا از حاشیهها شروع میکنید؟
آیا مستقیم میگویید که حرف و پیامتان چیست؟ یا نتیجهگیری و درک نهایی پیام را بر عهدهی مخاطب میگذارید؟
در این درس میخواهیم دربارهی چهار سبک شروع نوشته یا سخنرانی، صحبت کنیم.
شیوهای که برای این دستهبندی بهکار میگیریم، توسط توماس کین برای تحلیل روشی شروع جستارها مطرح شده است (+)؛ و ما هم، مثالهای خود را در این درس از جنس کتاب، مقاله و جستار انتخاب کردهایم. اما با مرور و مطالعهی آن خواهید دید که از همین شیوه میتوان برای تحلیل شروع سخنرانی و حتی تصمیم گیری برای طراحی و چیدمان اسلایدها در اسلایدسازی استفاده کرد.
منظور از شروع نوشته یا سخنرانی دقیقاً چیست؟ اینکه چه حجمی از نوشته یا سخنرانی را به عنوان شروع آن در نظر بگیریم، تا حد زیادی به طول نوشته و مدت زمان سخنرانی بستگی دارد.
در یک نوشتهی هزار یا دوهزار کلمهای، چند جملهی اول (و حداکثر یک پاراگراف اول) را میتوان به عنوان شروع متن در نظر گرفت.
اما در یک کتاب با ..
کارگاه پرورش تسلط کلامی
جستار و جستارنویسی از جمله واژهها و اصطلاحاتی هستند که این روزها زیاد بهچشم میخورند و دربارهشان میخوانیم و میشنویم (در تلفظ کلمه جستار دقت داشته باشید که آن را به صورت جُستار مانند جستوجو بخوانید و بهکار ببرید).
بعضی کتابها مانند جستارهایی در باب عشق (نوشتهی آلن دو باتن) این واژه را در عنوان اصلی خود بهکار بردهاند.
کتابهای فراوانی را هم میتوانید بیابید که در عنوان فرعی خود از اصطلاح جستار استفاده کردهاند. مثلاً کتابِ «این هم مثالی دیگر» از دیوید فاستر والاس که در عنوان فرعی آن در نسخهی فارسی و انگلیسی، این کتاب به عنوان مجموعهای از جستارها معرفی شده است.
علاوه بر این، با رواجیافتن دو اصطلاح جستار و جستارنویسی، بسیاری از فعالانِ فضای دیجیتال نیز امروز، نوشتههای کوتاه دیروز خود را جستار مینامند و به جای اصطلاحاتی مانند وبلاگ نویسی یا نویسندگی آنلاین، از اصطلاح جستارنویس برای توصیف فعالیت خود استفاده میکنند.
در این درس به مفهوم جستار و جستارنویسی و حاشیههای آن میپردازیم.
جستار معادل کدام واژه انگلیسی است؟ جستار را به عنوان معادل واژهی Essay بهکار میبرند.
د..
«کدام ویرانگری را میشناسیم که خود ویران نشده باشد؟»
این جمله یکی از صدها جملهی تفکربرانگیزی است که محمود دولت آبادی، در میانهی روایت زندگی دوستان و آشنایانِ اهلِ ادب و هنر خود، بر کاغذ آورده است.
میم و آن دیگران مجموعه روایتهای ساده و صمیمی دولت آبادی از نامآشنایان هنر و ادبیات است. روایتهایی که از جلال و جمال زاده تا بیضایی و براهنی را در برمیگیرد و کسانی مانند ناصر تقوایی و آرتور میلر را در کنار محمدرضا لطفی و جیمز جویس، در یک مجلد در کنار یکدیگر مینشاند.
برای کسانی که شوق نوشتن دارند و میخواهند بازی با کلمات را تمرین کنند، کتاب میم و آن دیگران میتواند غنیمتی ارزشمند باشد.
چرا که آن را یکی از نویسندگان بزرگ معاصر ما نوشته است و چون قید داستان و رعایت خط داستانی در آن نبوده، قلم کامل به اختیار نویسنده بر کاغذ راه رفته است. پس فرصتی دست میدهد تا جملهها را نه از زبان شخصیتهای داستانهایش، بلکه یکراست از ذهن و زبانِ او دریابیم و بخوانیم.
علت دیگری که این کتاب را در فهرست #کتابهای پیشنهادی برای مطالعه قرار دادهایم این است که در آن، به نویسندگان و شاعران متعددی اشاره..
حتی اگر ست گادین را یک متفکر یا لااقل یک معلم بازاریابی ندانیم، همچنان باید او را یکی از نویسندگان موفق در نظر بگیریم.
کتابهای متعدد و متنوع ست گادین، همواره در گروه کتابهای پرفروش بودهاند و حتی وقتی نوشتههای وبلاگش را – که به رایگان در دسترس است – دوباره گردآوری و منتشر میکند، آن کتاب هم بلافاصله به فهرست پرفروشهای صنعت نشر راه پیدا میکند (ما در متمم، کتاب قبایل را به عنوان نمونهای از کارهای او معرفی کردهایم).
او در بخشهای مختلف وبلاگ خود، گاه به صورت مستقیم و گاه به شکلِ پراکنده و در قالب موضوعات دیگر، نکات و پیشنهادهایی را نویسندگی و چاپ و انتشار کتاب مطرح کرده که میتواند برای علاقهمندان به نویسندگی و نشر، جذاب و آموزنده باشد.
در این درس برخی از نکات مطرح شده توسط ست گادین را مرور میکنیم.
انتظارات خود را کاهش دهید انتظارات عجیب نداشته باشید: نه در مورد تیراژ و تعداد چاپ؛ نه در مورد درآمد حاصل از فروش؛ و نه در زمینهی انواع جایزهها و تقدیرنامههایی که فکر میکنید باید دریافت کنید.
انتظار نقدهای مثبت در رسانهها را هم فراموش کنید.
حرفهایتان را برای آینده پساند..
پیش از این هم بارها در متمم تأکید کردهایم که از جمله عوامل رشد و موفقیت در مسیر نوشتن، وقت گذاشتن برای خواندن است.
دیدن و بررسی شیوهی نگارش سایر نویسندگان، میتواند نقش مهمی در بهبود کیفیت نوشتههای ما داشته باشد.
پیشنهاد کتاب ابوالمشاغل نادر ابراهیمی هم، در همین راستا بود.
این بار میخواهیم به عنوان یک گزینهی دیگر، پیشنهاد مطالعهی کتاب خودم و مسائل مهمتر (نوشتهی چارلز هندی) را مطرح کنیم.
ممکن است با خود بگویید خواندن ترجمه فارسی یک کتاب انگلیسی – که ترجمهاش هم یک شاهکار ادبی به حساب نمیآید – چگونه میتواند به من کند تا بهتر بنویسم و در چالش نوشتن یک گام به پیش بروم؟
مسئله در اینجا، تمرکز بر روی کلمات و شیوهی چیدن آنها در کنار هم و سایر جنبههای تکنیکی نگارش نیست؛ بلکه با استفاده از کتاب چارلز هندی (و کتابهایی مانند آن) میتوانید تسلط خود را بر جنبهی محتواییِ نگارش افزایش دهید.
پیش از این در معرفی سبک های نگارش، توضیح دادیم که یکی از سبک های اصلی در نوشتن، سبک توصیفی است.
اما شاید بتوان گفت یکی از پیچیدهترین مصداقهای سبک توصیفی، این است که قلم بردارید و بکوشیم دا..