شاید بتوان گفت نمودار استخوان ماهی (Fishbone Diagram) در مقایسه با سایر ابزارهای گرافیکیِ حل مسئله (مثلاً در مقایسه با نقشه ذهنی) کمتر از آن‌چه که شایسته‌اش بوده، مورد توجه قرار گرفته است.
چون در نگاه اول، به نظر می‌رسد که ترسیم این نمودار، صرفاً یک نوع بازیِ گرافیکی و تصویری با مسئله است و نمی‌تواند در حل مسئله چندان مفید باشد.
اما واقعیت این است که اگر کاربردهای نمودار استخوان ماهی را بشناسیم و در رسم نمودار استخوان ماهی، حساسیت کافی به خرج دهیم، اتفاقاً این ابزار می‌تواند نقش مهمی در کمک به حل مسئله ایفا کند.
این درس را به بررسی نمودار استخوان ماهی – که نمودار ایشیکاوا نیز نامیده می‌شود – اختصاص می‌دهیم و درباره‌ی کاربردها و ویژگی‌های آن، با هم صحبت می‌کنیم.
نمودار استخوان ماهی چیست؟ نمودار استخوان ماهی، ابزاری برای ترسیم گرافیکی انواع علت‌های کوچک و بزرگی است که دست به دست یکدیگر داده و یک مشکل یا مسئله را به‌وجود می‌آورند (یا آن را تشدید می‌کنند).
این نمودار معمولاً به صورت یک خط افقی با تعدادی خط شیب‌دار کوچک‌تر ترسیم می‌شود به خاطر شکلش، به نمودار استخوان ماهی یا Fishbone D..