همچنان ذوالقرنین ناشناخته – بازخوانی و رد نظریه ابوالکلام آزاد درباره کوروش و ذوالقرنین جستجو برای یافتن چهره ی حقیقی ذوالقرنین از همان سده های نخستین اسلامی آغاز شد.
پرسشهایی که در این مورد شکل گرفت:
آیا ذوالقرنین از جمله انسان های بود یا فرشتگان؟
آیا پیامبر بود یا فردی عامی؟
در چه دوره ای از تاریخ زندگی می کرده است؟
شخصیت وی با کدام یک از چهره های تاریخی مطابقت دارد؟
مراد از مغرب الشمس و مشرق الشمس چیست؟
عین حمئه (چشمه گل آلود یا جوشان) و سد معروف ذوالقرنین در کجا واقع شده است؟
انبوهی از روایات گوناگون درباره ذوالقرنین وجود دارد. با توجه به تعارضاتی که در روایات و گفته ها وجود دارد، در خصوص تاریخ زندگی وی بیش از دوهزار سال اختلاف است. مکان زندگی وی نیز از شرق تا غرب، و از شمال تا جنوب متغیر است. چین، روم، ایران، یمن ، مصر و … را می توان به عنوان گزینه های پیشنهادی برای محل زندگی وی نام برد. تاکنون بیش از بیست شخص به عنوان ذوالقرنین معرفی شده اند!
از جمله افرادی که شاید بتوان آیات قرآنی را بر آنان تطبیق داد: اسکندر مقدونی که تاکنون نیز گزینه پیشنهادی بسیاری از دانشمندان بوده ..