در کتاب صوتی مقابله مصدق با تجزیه طلبی در ایران که توسط سامان بختیار نوشته شده است، ایران را در برهه ای از تاریخ قاجار که تجزیه طلبی پا گرفته به تصویر می کشد.
تجزیه مرزها و نژادهای ایران، از برنامه های اساسی بیگانگان بود که با هوشیاری مردم و فرهیختگان خنثی گردید.
از جمله کشورهایی که قصد تجزیه ایران را داشتند، شوروی و بریتانیا بودند.
مقابله مصدق با تجزیه طلبی و انجمن ایالتی ولایتی دکتر مصدق از پیشگامان مقابله با تجزیه طلبی بود. او از معترضین اصلی عدم خروج قوای ارتش سرخ شوروی از ایران و همچنین از مخالفین سر سخت طرح های تجزیه طلبانه مانند انجمن ایالتی و ولایتی بود.
در دوران اشغال ایران توسط متفقین و در اوج فعالیت های فرقه دموکرات آذربایجان، در ۲۵ آذر ۱۳۲۴ در مسکو و با حضور وزرای خارجه شوروی، انگلستان و آمریکا کمیسیونی برگزار شد. برنامه این کمیسیون، شامل نوعی از فدرالیسم قومی و خودمختاری مناطق در ایران و تدریس زبان‌های کردی، عربی و ترکی در مدارس و تمرکز زدایی کامل بود و واکنش‌های تندی در میان افکار عمومی داشت و مورد مخالفت و انتقاد شدید دکتر مصدق نیز قرار گرفت.
دکتر مصدق، پس از تشکیل..